SOCIOLOGIJA HRVATSKOG DRUŠTVA
O knjizi SOCIOLOGIJA HRVATSKOG DRUŠTVA
Riječ je o knjizi u kojoj autor propituje najvažnija pitanja i probleme u hrvatskom društvu. Burić temama pristupa na temelju vjerodostojnih znanstvenih radova hrvatskih društvenih znanstvenika (iz polja sociologije, ekonomije, politologije i psihologije), čime dospijeva do dragocjenih spoznaja o važnim promjenama koje su tijekom posljednjih desetljeća preobrazile hrvatsko društvo, čineći ga dijelom globalne zajednice koja se ubrzano mijenja.
— Krešimir Peračković
Knjiga donosi jedan od dosad najvrjednijih doprinosa sociološkom promišljanju suvremenog hrvatskog društva u cijelosti, i to ne samo njegove intenzivne dinamike odnosno različitih promjena u posljednja tri desetljeća, nego i nekih važnih društvenih kontinuiteta. Može se smatrati i kao svojevrsna inventura istraživačke produkcije ovdašnje suvremene sociologije. Vrijedni uvidi izloženi u ovoj knjizi potvrđuju da sociologija daje najbolje od sebe baš u situaciji kad se njen kompleksni teorijsko-konceptualni aparat na osnovu konkretnih primjera i podataka primjenjuje u analizi društva u kojemu autor profesionalno djeluje.
— Dražen Lalić
Jedinstvena i ambiciozna knjiga koja nastoji pružiti cjelovitu sliku suvremenog hrvatskog društva koristeći teorijske uvide i istraživačke nalaze znanosti o društvu. Njezina autora, sociologa iznimne sposobnosti sinteze, krase analitička preciznost i dosljedno zaključivanje temeljeno na podacima. Svježina uvida i strastvena potreba da se razumije društvo u kojem živimo, u kombinaciji s jasnim i tehnički neopterećenim stilom, Burićevu knjigu čine štivom za najširi krug zainteresiranih čitatelja.
— Aleksandar Štulhofer
Ivan Burić (1968), izvanredni profesor na Fakultetu hrvatskih studija Sveučilišta u Zagrebu, jedan je od najistaknutijih istraživača suvremenog hrvatskog društva. Njegov znanstveni i stručni rad obuhvaća široki raspon tema, od istraživanja javnog mnijenja, medija i tržišta, čime se bavio u jednom dijelu svoje profesionalne karijere, do znanstvenih istraživanja i analiza usmjerenih na područja društvenog razvoja, sociologije potrošnje i ekonomske sociologije. Dosad je objavio veći broj znanstvenih radova i knjige Nacija zaduženih: od komunističkog pakla do potrošačkog kapitalizma (2010) i u koautorstvu s Aleksandrom Štulhoferom Egalitarni sindrom: sučeljenost kulture i društvenog razvoja (2020). Dobitnik je nagrade Zaklade prof. dr. Marijan Hanžeković za 2016. godinu.
O knjizi - SOCIOLOGIJA HRVATSKOG DRUŠTVA
Kako živi narod............................................................................. 13
(Ne)promijenjena nacija................................................................. 19
Razvojni uspjesi....................................................................... 23
Razvojni neuspjesi ................................................................... 26
Stanovništvo................................................................................ 31
Dugoročni demografski trendovi ................................................ 33
Promjene u dobnoj i obrazovnoj strukturi .................................... 39
Obitelj, brak i djeca.................................................................. 45
Prostor i regije.............................................................................. 55
Povijesno ishodište hrvatskog regionalizma:
jedinstvo u trodjelnosti............................................................. 55
Dugo trajanje neujednačenog demografskog regionalnog razvoja .... 56
Izražene regionalne nejednakosti................................................ 59
Iseljavanje................................................................................... 65
Tri vala iseljavanja ................................................................... 67
Iseljavanje u zapadnoeuropske zemlje
u drugoj polovici 20. stoljeća ..................................................... 68
Ulazak u Europsku uniju i iseljavanje iz Hrvatske ........................... 71
Kapitalizam.................................................................................. 81
Koncept političkog kapitalizma .................................................. 83
Koncept crony kapitalizma ........................................................ 86
Razvoj poduzetničkog kapitalizma .............................................. 88
Društveno devastirajuće neformalne prakse:
korupcija i klijentelizam................................................................. 93
Fenomeni dugog trajanja .......................................................... 94
Mehanizmi opstojnosti ............................................................. 96
Zašto su korupcija i klijentelizam društveno devastirajuće prakse?.... 99
Društvena stratifikacija................................................................ 103
Promjena društvene morfologije .............................................. 104
Promjene hrvatskih stratifikacijskih poredaka u 20. stoljeću .......... 105
Hrvatska u prvoj Jugoslaviji: stratifikacijski poredak
agrarnog protokapitalističkog društva ....................................... 107
Hrvatska u SFR Jugoslaviji: komandni stratifikacijski poredak ......... 109
Ekskurs o društvenim klasama u socijalizmu ............................... 113
Republika Hrvatska: stratifikacijski poredak
tercijariziranog društva................................................................ 125
Privatizacijom do transformacije tržišne situacije ........................ 127
Tercijarizacija i promjena radne situacije ................................... 129
Istraživanja stratifikacije suvremenog hrvatskog društva................... 137
Klase oblikovane ekonomskim, kulturnim,
društvenim i političkim kapitalom ............................................. 139
Veličina društvenih klasa u Hrvatskoj ........................................ 145
Klase određene zanimanjem .................................................... 148
Ekskurs o društvenim klasama u Hrvatskoj...................................... 153
Više društvene klase .............................................................. 157
Srednja klasa ........................................................................ 167
Niže društvene klase............................................................... 177
Društvene nejednakosti............................................................... 191
Moja kućica moja slobodica: ekonomske
nejednakosti u Hrvatskoj......................................................... 193
Jesu li razlike između društvenih klasa nepremostive? .................. 200
U Hrvatskoj nitko ne vozi Bugatti .............................................. 202
Siromaštvo ........................................................................... 204
Društvena (ne)pokretljivost.......................................................... 209
Društvene vrijednosti................................................................... 217
Višesmjernost vrijednosnih transformacija ................................. 219
Retradicionalizacija i modernizacija .......................................... 220
Liberalizacija individualnog i konformizam društvenog života ........ 225
Pomak prema modernosti ....................................................... 227
Materijalizam i postmaterijalizam ............................................. 230
Imati ili biti? ......................................................................... 235
Dobrohotnost i tolerancija ...................................................... 236
Ekonomske vrijednosti ........................................................... 241
Ekskurs o istraživanjima Hofstedeovih
dimenzija nacionalne kulture ................................................... 249
Religioznost................................................................................ 257
Religioznost u procesu nacionalne emancipacije ......................... 258
Religioznost u novom mileniju: pomak prema
distanciranoj crkvenosti .......................................................... 261
Emocionalna kultura: mala zemlja velikog srca................................. 267
Izvaninstitucionalni individualizam kao
odlika emocionalne kulture ..................................................... 268
Na pragu biološko-geopolitičke apokalipse:
Hrvatska 2020. – 2023.................................................................. 271
COVID-19: pandemija kao ishodište novih društvenih podjela ........ 272
U očekivanju sustavne sociologije pandemije .............................. 278
Apokalipsa 2022.: rat za istočnu Europu ..................................... 280
Metodološka krpica..................................................................... 283